دفتر امور فضای ماورای جو سازمان ملل متحد (UNOOSA) که در شهر وین اتریش قرار دارد، در زمینه ترویج همکاری‌های بین‌المللی در حوزه اکتشاف و  استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو و همچنین استفاده از علوم و  فناوری‌های فضایی برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی فعالیت می‌کند.

این دفتر با کمک به یکپارچه‌سازی ظرفیت‌های فضایی در قالب برنامه‌های توسعه ملی، به تمامی کشورهای عضو در استقرار قوانین و مقررات حاکم بر فعالیت‌های فضایی و  به کشورهای در حال توسعه در تقویت ظرفیت استفاده از علوم و فناوری‌های فضایی و کاربردهای آن کمک می‌کند.

دفتر امور فضای ماورای جو سازمان ملل متحد از سوی این سازمان مسئولیت ترویج همکاری‌های بین‌المللی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو را بر عهده دارد. این دفتر دبیر تنها کمیته مجمع عمومی (کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو)  است که ‌به‌صورت انحصاری در زمینه همکاری‌های بین‌المللی مربوط به استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو فعالیت می‌کند. این دفتر اجرای وظایف تعیین شده در زمینه حقوق بین‌المللی فضا و نظارت بر ثبت اجرام پرتاب شده به فضا را نیز بر عهده دارد.

در برنامه کاربردهای فضایی سازمان ملل متحد، دفتر امور فضای ماورای جو مسئولیت برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی بین‌المللی و همچنین پروژه‌های آزمایشی در حوزه سنجش از دور، ناوبری ماهواره‌ای، هواشناسی با استفاده از ماهواره‌ها، آموزش از راه دور و  علوم فضایی را در راستای منفعت کشورهای در حال توسعه بر عهده دارد. این دفتر همچنین یک مرکز ارتباط مستقیم به‌عنوان مرکز رابط برای درخواست تصاویر ماهواره‌ای در زمان وقوع حوادث در اختیار دارد که "پایگاه سازمان ملل متحد برای ارائه اطلاعات فضایی به‌منظور مدیریت بلایا و واکنش‌های اضطراری" یا به اختصار UN-SPIDER نامیده شده است.

دفتر امور فضای ماورای جو دبیر "کمیته بین‌المللی سامانه‌های ماهواره‌ای ناوبری جهانی" که به اختصار ICG نامیده شده، نیز هست و همچنین گزارش‌ها، مطالعات و مستنداتی در زمینه  کاربردهای علوم و فناوری فضایی و حقوق بین‌المللی فضا را گردآوری و منتشر می‌نماید. این اسناد و گزارش‌ها به زبان‌های رسمی  سازمان ملل متحد، در وب‌ سایت آن قابل دسترسی هستند. در ادامه در مورد فعالیت‌ بخش‌های مختلف این دفتر توضیحاتی ارائه می‌شود:

کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو (COPUOS): این کمیته که در سال ۱۹۵۹ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد راه‌اندازی شد، مسئولیت نظارت بر اکتشاف و استفاده از فضا در راستای منفعت تمامی افراد بشر به‌منظور ایجاد صلح، امنیت و توسعه را بر عهده دارد. وظایف این کمیته با در نظر گرفتن همکاری‌های بین‌المللی برای استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو، بررسی فعالیت‌های فضایی که از سوی سازمان ملل متحد قابل انجام است، ترویج برنامه‌های تحقیقاتی و بررسی مسائل حقوقی ناشی از اکتشاف در فضای ماورای جو است.

این کمیته در ایجاد پنج معاهده و پنج اصل فضای ماورای جو نیز نقش کلیدی داشته است. همکاری‌های بین‌المللی در زمینه اکتشاف در فضا و استفاده صلح‌آمیز از کاربردهای فناوری فضایی به‌منظور دستیابی به اهداف توسعه جهانی هر سال در این کمیته مورد بررسی قرار می‌گیرد. با توجه به پیشرفت سریع فناوری‌ فضایی، برنامه فضایی سازمان ملل نیز به‌صورت دائم تغییر می‌کند. بنابراین، کمیته است فاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو، پایگاه منحصر به فردی برای پایش و بررسی این پیشرفت‌ها در سطح جهانی به شمار می‌رود.

این کمیته همچنین دارای دو زیرمجموعه به شرح زیر است: زیرکمیته علمی و فنی؛ و زیرکمیته حقوقی که هر دو در سال ۱۹۶۱ بنیانگذاری شدند.

برنامه سازمان ملل متحد در زمینه کاربردهای فضایی (PSA): فناوری فضایی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی داشته است. با این وجود، هنوز هم هستند کشورهایی که منابع انسانی، فنی و مالی مورد نیاز برای انجام ابتدایی‌ترین فعالیت‌های فضایی مثل هواشناسی، مخابرات و مدیریت منابع طبیعی را ندارند. بنابراین،  ایجاد امکان استفاده از فناوری فضایی برای تمامی کشورها، امری است که باید به سرعت مورد توجه قرار بگیرد.

برنامه کاربردهای فضایی‌ (PSA) از زمان ایجاد در سال ۱۹۷۱ تا کنون، پیشرفت زیادی در انتشار دانش و تجربیات مربوط به کاربردهای فضایی در سطح جهان داشته است. پشتیبانی از ظرفیت‌سازی، آموزش، تحقیق و توسعه و همچنین ارائه خدمات مشاوره فنی به کاهش فاصله بین کشورهای صنعتی و کشورهای درحال توسعه کمک می‌کند.

منبع: پژوهشگاه فضایی ایران