درباره سازمان

سازمان همکاری فضایی آسیا-اقیانوسیه (APSCO) یکی از مهمترین سازمان های بین‌المللی در حوزه فناوری فضایی در منطقه آسیا-اقیانوسیه می‌باشد و جمهوری اسلامی ایران از اعضای بنیانگذار این سازمان است.

APSCO سازمانی بین‌الدولی است که بمنظور توسعه همکاری‌ های چندجانبه میان کشورهای عضو در حوزه فناوری‌های فضایی و کاربردهای آن و نیز آموزش و ظرفیت‌سازی در این زمینه ایجاد شده است. در حال حاضر سازمان همکاری فضایی آسیا- اقیانوسیه عضو ناظر کمیته استفاده‌ صلح‌آمیز از فضای ماوراء جو سازمان ملل متحد (UN-COPUOS) و عضو ناظر کمیته بین‌المللی سیستم‌های ماهواره‌ای ناوبری (ICG) است.

تاریخچه ایجاد

سازمان همکاری فضایی آسیا و اقیانوسیه در سال 2009 به‌طور رسمی آغاز به‌کار نموده است. مقر این سازمان در پکن- جمهوری خلق چین واقع شده و هم اکنون دارای هشت عضو اصلی، شامل بنگلادش، ترکیه، تایلند، پرو، پاکستان، ایران، چین و مغولستان است. ضمناً اندونزی نیز کنوانسیون APSCO را امضاء کرده و مکزیک نیز عضو ناظر این سازمان است.

هدف

دستیابی به فناوری فضایی به دلیل گستردگی موضوعات، در توان یک کشور به تنهایی نیست و به‌لحاظ سطح فناوری و میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز، مطلوبتر آن است که کشورها با سرمایه‌گذاری مشترک دور هم جمع شوند و پروژه‌های مشترک را انجام دهند.  مالکیت در فضا وجود ندارد و کشورها برای دستیابی به فناوری‌های حوزه فضایی و با تأکید بر منافع ملی باید با هم همکاری کنند. APSCO بدین منظور تأسیس شده تا کشورها از ظرفیت و تجارب یکدیگر استفاده نموده و با سرمایه‌گذاری مشترک، پروژه‌های مناسب را انجام دهند.

انتقال تجربیات کشورهای عضو APSCO برای توسعه پایدار در حوزه فناوری فضایی و تعریف فعالیت های مشترک از راهبردهای کلی APSCO برای استفاده از ظرفیت کشورها در حوزه فضایی محسوب می‌شود. این سازمان به‌منظور ارتقاء توان فنی و همچنین بهره‌برداری کاربردی از فناوری فضایی، پروژه‌های متعددی را آغاز کرده و با ایجاد شبکه همکاری بین کشورها تلاش دارد تا به انتقال فناوری و دانش فنی در قالب انجام پروژه‌های مشترک بپردازد.

نقش APSCO در توسعه فضایی کشورهای عضو و در جهان

APSCO از آغاز فعالیت خود تاکنون با هدف انتقال تجربه و دانش فنی در سطوح مختلف، با برگزاری کارگاههای تخصصی و دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت و نیز برگزاری دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا (MASTA & DOCSTA program) برای کارشناسان کشورهای عضو در ظرفیت‌سازی و توسعه منابع انسانی متخصص کشورهای عضو گام مؤثری برداشته است. همچنین با برگزاری هم‌اندیشی‌ها وسمپوزیوم‌های بین‌المللی با موضوعات زیر به توسعه حوزه فناوری فضا در سطح منطقه و نیز جهان کمک کرده است.

• امینت غذا و پایش محصولات کشاورزی از طریق فناوری فضایی و کاربردهای آن
• پایش بلایای طبیعی و هشدار زودهنگام با استفاده از فناوری فضایی (با همکاری سازمان ملل متحد)
• فناوری ماهواره‌های مخابراتی و کاربردهای آن  
• سنجش از دور ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوزه آسیا- اقیانوسیه
• سیستم ناوبری ماهواره‌ای جهانی(GNSS) و کاربردهای آن  
• حقوق و سیاستگذاری فضا 
• پزشکی از راه دور در منطقه آسیا و اقیانوسیه

APSCO با بهره برداری از "شبکه آموزش از راه دور" در تلاش است که امکان استفاده از آموزش‌های تخصصی برای تعداد بیشتری از کارشناسان کشورهای عضو خود را فراهم سازد.

همچنین با ایجاد "سرویس اشتراک داده با استفاده از فناوری فضایی" در صورت وقوع بحران و بلایای طبیعی به‌ کمک کشورهای آسیب دیده پرداخته و تصاویر ماهواره ای منطقه حادثه دیده را در اختیار کشور متقاضی قرار می‌دهد.

شورای سران

شورای سران APSCO، بالاترین مقام تصمیم‌گیرنده آن سازمان است. شورا، سیاست سازمان را که دربرگیرنده قوانین و قواعد حقوقی حاکم بر فعالیت‌های آن می باشد، تعریف و تصویب می‌کند. همچنین پیوستن، محرومیت و فسخ عضویت اعضا را تصویب کرده و درخصوص پذیرش اعضای ناظر و وابسته تصمیماتی اتخاذ می‌نماید. اتخاذ سیاست‌های کلانی همچون تصویب برنامه‌های بلندمدت، تصویب پروژه‌های جدید و نیز مدیریت منابع مالی سازمان از دیگر وظایف مهم شورای سران APSCO است.

جلسات شورا سالی یکبار برگزار می‌شود، البته در صورت نیاز و به درخواست دبیرخانه APSCO جلسات فوق‌العاده برگزار می‌گردد.

شورای سران APSCO مرکب از وزراء یا نمایندگان وزارتی سازمان های فضایی کشورهای عضو سازمان APSCO است. هر کشور عضو، یک وزیر یا نماینده وزارتی را برای نمایندگی کشورش در شورا تعیین می نماید. دراجلاس شورا، رییس و دو نایب رییس که دوره تصدی آنها دو سال خواهد بود، انتخاب می‌شوند.

وضعیت ایران در اپسکو

مراحل تصویب عضویت ایران در APSCO

• تصویب در مجلس شورای اسلامی: 1385/04/27     
• تأئید شورای نگهبان: 1385/04/28 
• ابلاغ ریاست محترم جمهور:  1385/05/15    

وضعیت ایران در APSCO و شورای سران

جمهوری اسلامی ایران درسال 2012 (1391) میزبان ششمین اجلاس شورای سران APSCO در تهران بوده و باردیگر مقرر است یازدهمین اجلاس شورای سران درسال 2017 (1396) در تهران برگزار شود.

در نهمین اجلاس شورای سران APSCO که در پایان اکتبر سال 2015 برگزار شد، آقای دکتر محسن بهرامی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس سازمان فضایی ایران به نمایندگی از ایران ریاست شورای APSCO را به مدت دوسال در اختیار گرفتند. سازمان فضایی ایران امیدوار است بتواند با بهره‌مندی از جایگاه جدید خود در APSCO در پیشرفت فضایی کشور گام‌های بلندتری بردارد.

منبع: سازمان فضایی ایران